20 năm Phép màu Istanbul: Liverpool ngược dòng Milan kinh điển

Đêm Istanbul huyền diệu ngày 25 tháng 5 năm 2005 không chỉ là một trận chung kết UEFA Champions League, mà còn là một bản hùng ca về ý chí, niềm tin và sự quật khởi phi thường. Liverpool, từ bờ vực tuyệt vọng, đã viết nên một trong những câu chuyện cổ tích vĩ đại nhất lịch sử bóng đá khi lội ngược dòng không tưởng trước một AC Milan hùng mạnh, khắc ghi vào ký ức người hâm mộ toàn cầu “Phép màu Istanbul” – một minh chứng rằng trong bóng đá, không gì là không thể.

Bối cảnh không tưởng và gã khổng lồ AC Milan

Sân vận động Atatürk Olympic ở Istanbul, với kiến trúc hùng vĩ nhưng có phần xa lạ với những trận cầu đỉnh cao thường thấy, ban đầu không được xem là một thánh đường lý tưởng cho một phép màu. Được xây dựng cho tham vọng đăng cai Olympic 2008 bất thành của Thổ Nhĩ Kỳ, nơi đây dường như chưa bao giờ phát huy hết tiềm năng của mình. Thế nhưng, chính tại đây, Liverpool của HLV Rafael Benitez đã bước vào trận chiến với vị thế “cửa dưới” hoàn toàn.

Trên lý thuyết, đội hình của “Lữ đoàn đỏ” khi đó khó lòng sánh ngang với dàn siêu sao của AC Milan dưới sự dẫn dắt của Carlo Ancelotti. Milan vừa mới vô địch Champions League hai năm trước đó (2003) và đoạt Scudetto năm 2004, trong khi Liverpool chưa từng vào chung kết cúp C1 châu Âu kể từ năm 1985 và cũng đã 15 năm không biết mùi vị vô địch quốc gia. Đội hình Milan năm đó có tới 5 cầu thủ góp mặt trong đội hình tiêu biểu FIFPRO World XI đầu tiên, nhiều hơn bất kỳ CLB nào khác. Hàng công của họ được lĩnh xướng bởi Quả bóng Vàng 2004 Andriy Shevchenko, còn tuyến phòng ngự là những huyền thoại như Cafu, Paolo Maldini và Alessandro Nesta.

“Chúng tôi rõ ràng là kẻ chiếu dưới,” Luis Garcia, người đã chơi trọn vẹn 120 phút cho Liverpool, chia sẻ với ESPN. “Không ai vào đầu mùa giải nghĩ rằng Liverpool có thể vào đến trận chung kết. Chúng tôi đã tạo ra một sự kết nối tuyệt vời trong phòng thay đồ và tìm ra cách để chiến đấu qua từng trận đấu loại trực tiếp, vượt qua Bayer Leverkusen, Juventus và Chelsea.”

Cuộc hành hương Istanbul và biển đỏ nhuộm quảng trường Taksim

Bất chấp những khó khăn, hàng chục ngàn cổ động viên Liverpool đã biến Istanbul thành một biển đỏ. Đối với nhiều người, đây là lần đầu tiên họ được trải nghiệm bầu không khí của một trận chung kết cúp châu Âu danh giá. Họ bất chấp mọi trở ngại, thực hiện những hành trình dài hàng ngàn dặm. Kevin Walsh, một người hâm mộ, đã phải trải qua ba chuyến bay và hai chặng xe khách để đến được Thổ Nhĩ Kỳ. “Khi chúng tôi đến Istanbul và bắt taxi từ sân bay, đó là khoảnh khắc tôi sẽ không bao giờ quên. Trời tối và sự phấn khích thật không thể tin được,” anh kể lại.

Quảng trường Taksim của Istanbul trở thành điểm tụ hội, một “biển đỏ” đúng nghĩa. John Gibbons, người đi cùng em gái, nhớ lại: “Đó là nơi đông đúc nhất tôi từng đến vào thời điểm đó. Quảng trường Taksim chỉ toàn một màu đỏ. Nắng chiếu chang chang và rất nhiều người cởi trần, bạn có thể thấy da họ đã bắt đầu cháy nắng, đỏ rực như màu áo.”

Hành trình đến sân Atatürk, cách trung tâm thành phố gần 30km, cũng là một thử thách. Giao thông tắc nghẽn, nhiều người phải bỏ taxi và đi bộ qua những khu vực trông như sa mạc để đến sân. Dù sân vận động trông hoành tráng, nhưng cơ sở vật chất lại thiếu thốn. Gibbons kể lại kỷ niệm cố gắng mua nước nhưng chỉ được mời mua sữa chua.

Niềm tin và sự tự hào trước giờ G

Dù vậy, cảm giác chung của các Liverpudlian là sự ngỡ ngàng và tự hào. “Bước vào sân, bạn như thốt lên: ‘Ôi Chúa ơi, mình đang ở một trận chung kết Cúp C1 châu Âu,'” Walsh nói. “Đối với thế hệ chúng tôi, những trận chung kết Cúp C1 là những câu chuyện mà cha tôi kể lại từ những năm 1970 và 1980. Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ được chứng kiến một trận đấu như vậy.”

Hiệp một kinh hoàng: Từ thiên đường tới địa ngục

Niềm hân hoan của các cổ động viên Liverpool nhanh chóng bị dội một gáo nước lạnh. Chỉ 50 giây sau tiếng còi khai cuộc, từ một quả đá phạt của Andrea Pirlo, đội trưởng huyền thoại Paolo Maldini đã tung cú volley mở tỷ số cho AC Milan. “Bạn đã làm việc cật lực suốt chín tháng để chuẩn bị cho một trận đấu như thế này,” Luis Garcia hồi tưởng. “Và rồi, nhận một cú tát vào mặt ngay phút đầu tiên là một đòn giáng mạnh vào tất cả chúng tôi.”

Sự thất vọng bao trùm các khán đài. “Cảm giác như tất cả giấc mơ của bạn… rồi Milan ghi bàn ngay lập tức và bạn như bừng tỉnh,” Gibbons chia sẻ. “Đó là một cú sốc thực tế, bàn thắng đầu tiên đó, và tôi nghĩ chúng tôi nhận ra rằng mình sẽ phải trải qua một đêm vô cùng khó khăn.”

Khó khăn chồng chất khó khăn. Sau khi bị từ chối một quả penalty rõ ràng khi bóng chạm tay Nesta, Liverpool tiếp tục thủng lưới. Phút 39, Hernan Crespo nhân đôi cách biệt từ đường chuyền của Shevchenko. Ngay trước khi hiệp một kết thúc, chính Crespo hoàn tất cú đúp với một pha lốp bóng tinh tế qua đầu thủ môn Jerzy Dudek, nâng tỷ số lên 3-0.

Nhiều người trên sân tin rằng trận đấu đã kết thúc. “Thành thật mà nói, nếu có một quán rượu nào đó trong tầm với, tôi nghĩ mình đã bỏ về rồi,” Walsh thừa nhận. “Có những người như tôi rất tức giận. Tôi không muốn nói chuyện với ai cả.” Gibbons cũng đồng tình: “Cảm giác như trận đấu đã ngã ngũ. Chúng tôi như những đứa trẻ háo hức chờ quà Giáng Sinh để rồi nhận ra chẳng có món quà nào cả.”

Trong phòng thay đồ, HLV Benitez miêu tả bầu không khí: “Tất cả các cầu thủ đều cúi gằm mặt. Họ không nói chuyện nhiều.”

“You’ll Never Walk Alone” và 6 phút làm thay đổi lịch sử

Khi hy vọng tưởng chừng đã tắt, các cổ động viên Liverpool đã làm nên một điều phi thường. Họ cất lên bài thánh ca của CLB, “You’ll Never Walk Alone“, vang vọng khắp sân Atatürk. “Đó không chỉ là một màn trình diễn ủng hộ, mà còn là một sự thách thức: ‘Chúng tôi là Liverpool Football Club và dù hôm nay mọi thứ không suôn sẻ, chúng tôi vẫn là Liverpool Football Club,'” Walsh giải thích.

Bài hát đó, dù có ý định là một lời hiệu triệu hay không, đã tác động mạnh mẽ đến các cầu thủ. Garcia kể: “Điều quan trọng nhất khi chúng tôi trở lại trong hiệp hai là nghe thấy ‘You’ll Never Walk Alone’ từ các cổ động viên. Chúng tôi cảm thấy như mình bắt đầu lại trận đấu.”

HLV Benitez đã có những điều chỉnh chiến thuật quan trọng. Ông quyết định chuyển sang sơ đồ ba hậu vệ, đưa Dietmar Hamann vào sân để tăng cường khả năng kiểm soát ở tuyến giữa, nơi Milan đã tỏ ra vượt trội trong hiệp một. “Thông điệp của tôi rất rõ ràng,” Benitez nói. “Tôi phải tiếp tục truyền niềm tin và hy vọng cho các cầu thủ. Chúng ta có 45 phút để thay đổi tình hình. Chúng ta không có gì để mất.”

Và rồi, điều kỳ diệu bắt đầu.

Cú sốc ngược dòng không tưởng

Phút 54, đội trưởng Steven Gerrard đánh đầu hiểm hóc từ quả tạt của John Arne Riise, rút ngắn tỷ số xuống còn 1-3 và nhen nhóm hy vọng. Chỉ hai phút sau, phút 56, Vladimir Smicer tung cú sút xa bất ngờ, bóng găm thẳng vào lưới Milan, tỷ số là 2-3. “Tôi nghĩ mọi người trên sân và trên toàn thế giới xem truyền hình đều nghĩ: ‘Smicer, đừng sút từ đó!’ Nhưng khi bóng vào lưới, toàn bộ thái độ của tôi đã thay đổi,” Walsh nhớ lại. “Khán đài của chúng tôi như nổ tung, và bạn có thể cảm nhận được mùi máu tanh vào khoảnh khắc đó. Có một cảm giác tập thể rằng: ‘Ôi Chúa ơi, nếu có bất kỳ đội bóng nào trên thế giới có thể làm được điều này, đó chính là chúng tôi.'”

Cơn địa chấn thực sự xảy ra ở phút 60. Gerrard bị Gennaro Gattuso phạm lỗi trong vòng cấm, mang về quả penalty cho Liverpool. Xabi Alonso bước lên thực hiện, cú sút ban đầu bị thủ thành Dida cản phá, nhưng tiền vệ người Tây Ban Nha đã kịp lao vào đá bồi, gỡ hòa 3-3. “Khoảnh khắc đó là một sự hỗn loạn tột độ,” Walsh nói. “Bạn sẽ phải đi một chặng đường rất, rất dài để đánh bại cảm giác đó.” Chỉ trong vòng 6 phút, Liverpool đã san bằng cách biệt.

Những khoảnh khắc nghẹt thở và người hùng Jerzy Dudek

Trận đấu phải bước vào hiệp phụ với sự căng thẳng tột độ. Cả hai đội đều có cơ hội, nhưng khoảnh khắc định đoạt của 30 phút hiệp phụ thuộc về thủ thành Jerzy Dudek của Liverpool. Phút 117, anh thực hiện một pha cứu thua kép không tưởng trước cú dứt điểm cận thành của Andriy Shevchenko. “Ngay cả anh ấy cũng không biết làm thế nào mình làm được điều đó,” Luis Garcia nói về pha cứu thua. “Pha cứu thua đầu tiên đã tuyệt vời, nhưng pha thứ hai là một phép màu, và chúng tôi cần một phép màu để thắng trận đấu đó.”

Pha cứu thua đó càng củng cố niềm tin rằng đây có thể là đêm của Liverpool. “Đó là một trong những khoảnh khắc tôi sẽ không bao giờ quên,” Walsh, một người cũng chơi ở vị trí thủ môn, chia sẻ. “Khi Shevchenko, tiền đạo xuất sắc nhất thế giới, dứt điểm ở cự ly ba mét, bạn nghĩ đó chắc chắn là bàn thắng. Nhưng rồi Dudek cản phá lần đầu và bằng cách nào đó đưa tay ra cản phá lần thứ hai. Tôi không phải người hay nói rằng tên chúng tôi đã được khắc trên cúp, nhưng vào thời điểm đó, chỉ có một đội sẽ giành chiến thắng.”

Loạt luân lưu cân não và vũ điệu “chân mì ống”

Trận đấu được định đoạt trên chấm phạt đền. Jerzy Dudek một lần nữa trở thành người hùng với màn trình diễn đáng nhớ, sử dụng các tiểu xảo gây mất tập trung, bao gồm cả việc bắt chước điệu nhảy “chân mì ống” (spaghetti legs) của Bruce Grobbelaar trong trận chung kết Cúp C1 năm 1984.

Những pha làm trò của Dudek đã phát huy tác dụng. Serginho của Milan sút vọt xà. Sau đó, Dudek cản phá thành công các cú sút của Andrea Pirlo và, quan trọng nhất, của Andriy Shevchenko, ấn định chiến thắng 3-2 trên chấm luân lưu cho đội bóng Anh. “Các cầu thủ Milan trông như đang bước ra máy chém vì họ có quá nhiều thứ để mất,” Gibbons nhận xét. “Khi Shevchenko đá hỏng, tôi gần như phải nhìn lại vì tôi hoàn toàn không chuẩn bị cho điều đó. Tôi chỉ nhớ cảm giác không thể tin nổi rồi quỳ xuống, toàn bộ năng lượng trong tôi như cạn kiệt.”

Di sản bất tử của “Phép màu Istanbul”

Sau nửa đêm, các cầu thủ Liverpool, mệt mỏi nhưng ngập tràn hạnh phúc, bước lên bục nhận huy chương. Steven Gerrard cúi xuống hôn chiếc cúp danh giá, chiếc cúp thứ năm của Liverpool ở đấu trường này, đồng nghĩa với việc họ được giữ vĩnh viễn phiên bản thật. “Bên trong tôi là cảm giác chúng tôi đã làm được điều gì đó vĩ đại,” Benitez chia sẻ. “Chúng ta vẫn đang nói về nó 20 năm sau bởi vì đó là trận chung kết hay nhất từ trước đến nay về mặt cảm xúc.”

Đối với những người hâm mộ như Gibbons, đó là một khoảnh khắc lịch sử: “Bạn không thể viết nên câu chuyện này. Tôi sẽ không bao giờ mệt mỏi khi nói về nó, xem lại nó, hay nghe về nó. CLB này đã có những đêm đáng kinh ngạc, nhưng tôi không chắc điều đó có thể bị đánh bại.” Walsh cũng đồng tình: “Tôi nghĩ bất cứ ai nói rằng đó không phải là trận chung kết Champions League vĩ đại nhất thì chắc chắn phải có ít nhất một chiếc áo Everton và có lẽ là một hình xăm Everton. Chắc chắn đó là trận chung kết Cúp C1 châu Âu vĩ đại nhất từ trước đến nay.”

Kết luận

Hai thập kỷ đã trôi qua, nhưng “Phép màu Istanbul” vẫn sống mãi trong tâm trí người hâm mộ bóng đá toàn cầu như một biểu tượng của tinh thần chiến đấu không bao giờ bỏ cuộc. Trận đấu không chỉ là một màn lội ngược dòng kinh điển về mặt tỷ số, mà còn là một bài học về niềm tin, sự đoàn kết và sức mạnh của ý chí con người. Liverpool đã chứng minh rằng trong bóng đá, giới hạn chỉ tồn tại để được phá vỡ. Di sản của đêm Istanbul huyền diệu sẽ còn được kể mãi, truyền cảm hứng cho các thế hệ cầu thủ và người hâm mộ về sau, khẳng định vị thế của nó như một trong những, nếu không muốn nói là trận chung kết vĩ đại nhất lịch sử UEFA Champions League.